۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۱

فرشتگان بورخس



درباره كتاب فرشتگان
ترجمه و تدوین احمد اخوت
---------------------
فرشتگان بورخس بازگشتند
روزنامه شرق

      آثار بسياري از نويسندگان مطرح دنيا به دلايل مختلف ناتمام مانده؛ يا نويسنده پيش از پايان بردن كتاب به قول بورخس به دنياي سايه‌ها رفته و نوشته ناگ...زير نيمه‌كاره مانده است، يا دست‌نوشته‌هاي نويسنده نابود شده، در مواردي هم خود نويسنده اثرش را نيمه‌كاره رها كرده است. به هرحال بسياري از نوشته‌ها بعدها به همان صورت ناتمام منتشر و خوانده شده‌اند. و قطعا مخاطب به خصوص اگر نويسنده هم باشد در ذهنش پاياني براي متن تصور كرده است. «كتاب فرشتگان» نوشته‌هاي پراكنده خورخه لوييس بورخس يكي از اين كتاب‌هاست كه احمد اخوت نويسنده، مترجم و منتقد ادبي آن را ترجمه كرده و ادامه داده يا به گفته خودش احيا كرده است. اخوت مي‌نويسد: «هرچند برايم عجيب بود (و هنوز هم تا حدودي هست) كه چرا بورخس فرشته‌هايش را پراكنده و نوشتن كتاب فرشتگان را متوقف كرد، اما تصميم گرفتم من اين كتاب را احيا كنم، به خصوص حالا كه ديگر نويسنده‌اش از اين جهان به قول خودش به دنياي سايه‌ها رفته.» احمد اخوت كتاب فرشتگان را با نقل قولي از سودنبرگ آغاز مي‌كند: «تاريخ جهان چيزي نيست مگر كتاب مقدسي گشوده كه به ما ارزاني داشته‌اند؛ اثري كه پيوسته خوانده و بازنوشته مي‌شود.» سودنبرگ يكي از استادان بورخس بوده است كه بر اين نويسنده تاثيري عميق گذاشته و بورخس به گفته خود او «سبب خير شده» كه با فرشته‌شناسي آشنا شود؛ پيوندي كه حاصلش كتاب فرشتگان مي‌شود. پرونده آشنايي بورخس با فرشتگان از انتشار مقاله‌اي با عنوان سرگذشت فرشته‌ها گشوده شد. و بعدها با چاپ كتاب «گلچين ادبيات تخيلي» ادامه پيدا كرد. بورخس بعد از نوشتن مقاله مطالبي در وصف‌شان نوشت و اينها را در قالب جزوه لاغري در 15 صفحه، پيوست كتاب حيوان‌شناسي تخيلي كرد. گرچه بعدها به قول احمد اخوت ظاهرا فرشته‌هاي بورخس نتوانستند با هيولاهاي كتاب حيوان‌شناسي تخيلي كنار بيايند، اين شد كه بورخس تصميم گرفت فرشته‌ها را به جاي ديگري منتقل كند. اخوت اشاره مي‌كند كه پس از خواندن سرگذشت فرشته‌ها توجهش به اين موجودات خيال‌انگيز بيشتر شده و يادداشت‌هاي بورخس را هر جا كه مي‌ديده نوشته است. به جز ترجمه نوشته‌هاي بورخس از فرشتگان: بيت‌المعمور، حاملان عرش، فرشته باران، سرافين... و مطالبي درباره سرگذشت فرشتگان، سلسله‌مراتب فرشتگان، شمار و ظهور فرشتگان كه ابتداي كتاب آمده، احمد اخوت در پيوست كتاب فرشتگان را با سه روايت: اسطوره پرواز، امانوئل سودنبرگ، پر پرواز را ادامه داده است.