1390/07/04
خبرگزاري دانشجويان ايران - تهران
سرويس: فرهنگ و هنر - هنرهاي تجسمي
عباس صفاري بر ضرورت استفاده از واژه‌هاي جديد براي تمامي آثار چاپ دستي تأكيد و پيشنهادهايي را در اين زمينه مطرح كرد.
اين هنرمند و شاعر در نوشتاري در اين زمينه كه در اختيار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، قرار داده، نوشته است: «دليل ساختن اين ترکيبات و پيشنهاد استفاده از سوي هنرمندان و رسانه‌ها اين است که مدتي است در پوسترها و تبليغات گالري‌هاي تهران مي‌بينم کلمه «چاپ دستي» را براي تمامي توليدات هنري که قابليت تکثير دارند، به کار مي‌برند. گذشته از اين‌که لازم است هر کدام نام و عنوان خود را داشته باشند، کلمه چاپ از ارزش هنري آن‌ها مي‌کاهد. تعدادي از کارهاي پيکاسو که روي کف‌پوش آشپزخانه تراشيده و سپس روي کاغذ چاپ شده است، با عنوان لنوکات ميليون‌ها دلار خريد و فروش مي‌شود. آيا در ايران کسي مي‌آيد پول کلاني به اثري که اسم چاپ يا باسمه چوبي روي آن است، بپردازد؟
گالري‌ها و هنرمندان ناچارند دير يا زود براي تفکيک آثار متنوعي که تمامي را تحت عنوان « چاپ دستي» عرضه مي‌کنند، از واژگان ديگري استفاده کنند.
تابلوها و آثاري که به وسيله انواع مهر اعم از چوبي، سنگي، فلزي، لنوليوم يا پلاستيک تهيه مي‌شوند، جايگاه ويژه‌اي در دنياي هنر دارند. تمامي آثار مرکبي فرانسيسکو گويا که وحشت جنگ را تصوير کرده‌اند، با مهر فلزي که به آن، ايتچينگ مي‌گويند، درست شده‌اند. تعدادي از کارهاي معروف و مطرح پيکاسو نيز با مهر لنوليوم تهيه شده‌اند که امروزه در شمار شاهکارهاي هنر تجسمي محسوب مي‌شوند. تقريبا تمامي تابلوهاي اندي وارهال نيز با شيوه سيلک اسکرين که نوعي انتقال قابل تکثير است، درست شده است.
از اين ميان، مهر چوبي قديمي‌ترين و رايج‌ترين شيوه توليد هنرهاي چاپي است. اولين روزنامه ايراني به نام کاغذ اخبار نيز به همين شيوه و با مهرهاي چوبي و سنگي تهيه و چاپ مي‌شده است که در آن زمان به آن باسمه مي‌گفته‌اند. شيوه توليد باسمه‌يي اما با آمدن حروف سربي به ايران از دور خارج مي‌شود و به مرور، اين کلمه بار منفي به خود مي‌گيرد و قابليت استفاده در زمينه هنر را از دست مي‌دهد.
به همين جهت هنگامي که تعدادي از هنرمندان ايراني براي اولين‌بار در دهه 30 براي خلق آثارشان از مهر چوبي استفاده کردند، يکي از مشکلات‌شان اين بود که نمي‌دانستند آثارشان را با چه نام و عنواني به جامعه معرفي کنند و از آن‌جا که براي توليد اين‌گونه آثار به پرس چاپ احتياج است، نهايتا عنوان چاپ دستي را براي آن برگزيدند.
ترکيب جاافتاده ليتوگراف نيز که در ابتدا براي آثار تهيه‌شده با مهر سنگي به کار مي‌رفت، در دنياي نشر به مرور زمان معني ديگري به خود گرفته و امروزه براي مراحل اوليه چاپ کتاب و مجله به کار مي‌رود.
مشکلات عمده با عنوان «چاپ دستي» از اين قرار است:
1 - استفاده از کلمه چاپ در اين ترکيب اثر هنري را در رده صنايع قرار مي‌دهد يا دست کم نوعي از توليدات صنايع دستي را براي شنونده تداعي مي‌کند.
2 - به غير از چوب در هنرهاي چاپي از مهرهاي ديگري نيز از جنس سنگ و فلز و غيره استفاده مي‌شود که هر کدام ويژگي‌هاي خودشان را دارند. هر کدام از اين انواع به اسم و رسم خودشان نياز دارند. در حال حاضر، اما عنوان چاپ دستي را براي تمامي آثاري که با پرس چاپ توليد مي‌شود، به کار مي‌برند که گمراه‌کننده و ناکافي است.
1 - چوب‌نگاره - براي آثار خلق‌شده از مهر چوبي.
2- سنگ‌نگاره - براي آثار خلق‌شده از مهر سنگي و ليتوگراف.
3 - فلزنگاره - براي آثار خلق‌شده از مهر فلزي و ايتچينگ و انواع گراور فلزي
4 - لنونگاره - براي آثار خلق‌شده از مهر لنوليوم يا کف‌پوش
5- تنزيب‌نگاره - براي آثار خلق‌شده از طريق تنزيب ابريشمي يا سيلک اسکرين
توضيح اين‌که از تمامي اين ترکيبات اسم و فعل نيز مي‌توان ساخت مانند چوب‌نگاري و غيره.
طي سال‌هاي اخير انواع هنرهاي چاپي در ايران رواج و محبوبيت روزافزوني يافته و دانشکده‌هاي هنر نيز کلاس‌هايي براي هنرهاي چاپي عرضه کرده‌اند. اما براي هر کلاسي يا از واژه فرنگي آن استفاده مي‌شود، يا همه را به يک نام که چاپ دستي باشد، مي‌خوانند. شايد ديگر وقت آن رسيده است که هرکدام نام و مشخصات ويژه خود را داشته باشند.»
انتهاي پيام
كد خبر: 9007-00350
تصویر رنگی در این پست :تشیع جنازه - کار عباس صفاری
چوب نگاره - مرکب روغنی روی کاغذ دست ساز